MỘT THỜI LÀM CHƠI ĂN THẬT, GIỜ LÀM THẬT MÀ VẪN LỖ THẬT

Tôi gặp anh bạn hơn 20 năm kinh nghiệm tài chính kế toán, chúng tôi bàn về việc chuẩn hóa các công ty của mình, và đóng gói công việc chuẩn hóa cho các công ty nhỏ. Chúng tôi ứng dụng lên chính mình mà phải nói là anh em đầy kinh nghiệm mà vẫn vất vả, vật vã vô cùng để rồi thực sự phải cay đắng mà nói "chi phí tuân thủ" là siêu tốn kém. Mình nỗ lực làm chuẩn để làm lớn, đi dài, chứ bình thường người ta chẳng ai làm thế. 

Nhìn hiện tại, 6 tháng đầu năm 2025 có tới hơn 50.000 quán xá đóng cửa, đây mới là con số thống kê của ipos, chứ mà có thêm của kiotviet, sapo các thứ chắc cao hơn...thì phải hiểu đúng thế nào?

Trước đây, với các mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, giá vốn 30%-45% thì dù tối ưu đủ cách lợi nhuận cũng chỉ rơi vào 15-30% (siêu sao ngoại lệ không nhiều), tính trung bình 20%-25%. Nay thị trường nâng cấp, mọi chi phí đầu vào cao hơn 5-10%, thậm chí hơn. Đầu ra siết thuế Hộ kinh doanh ăn uống (HKD) tạm thời 4.5%, chưa kể BHXH, chi phí ngoài luồng cũng lạm phát x2 x3, sáp nhập để tinh gọn nhưng chi phí ấy ấy chẳng tinh gọn mà lại còn tăng, người làm thực tế mới hiểu... 

Tính đi tính lại chỉ còn lãi 10%, hoặc hòa với lỗ. Rồi chưa kể chỉ còn 85 ngày nữa, chưa đầy 3 tháng là phải đóng thuế HKD kê khai, không còn khoán 1-2 tr/th, mà doanh thu 100tr là thuế 4.5tr, 200tr là 9tr/th, gấp nhiều lần xưa kia. Chẳng lỗ thì sao. Bây giờ không đóng quán luôn đi thì còn đợi tới bao giờ?

Đối với HKD doanh thu từ 3 tỷ/năm tức 250tr/tháng, khả năng phải xây dựng bộ máy kế toán kê khai. Mấy ông bà khởi nghiệp, lười học cập nhật, mà doanh thu to chứ lợi nhuận thấp (<50tr) lại có tuổi rồi thì coi như xong rồi đó. Thôi khỏi đi, tới lúc đó đóng cho lành. Nhiều bạn bè tôi chia sẻ vậy lắm. 

Vì sao á?

Vì kê sai thì vi phạm, có thể bị phạt dài dài. Muốn kê đúng thì phải đầu tư bộ máy hành chính kế toán. Chỉ một kế toán viên thì không đủ năng lực quy hoạch sổ sách, thiết lập quy trình vận hành kèm sổ sách, hóa đơn, chứng từ vân vân và mây mây. Tìm leader kế toán đã khó, lương lại cao, độ tin cậy thì hên xui... lãi 50tr trừ đi chi phí hành chính kế toán 20-30tr thì còn mấy? Lại thêm mưa bão một tuần là lỗ chắc luôn ấy chứ. Làm để nuôi chủ nhà hay sao mà chẳng đóng cho lành?

Doanh nghiệp thì thế nào?

Các công ty đã máy tính tiền auto xuất hóa đơn với thuế thì gần như đã mặc nhiên kê khai chuẩn 100% doanh thu đầu ra, nhưng lại chưa thể lấy đủ 100% chi phí hóa đơn đầu vào hợp lệ, chứng từ hợp lý thì xác định là đóng thuế thu nhập doanh nghiệp cao hơn rất nhiều so với số lợi nhuận thực. Bởi đầu vào không tìm nổi các Nhà cung cấp chuẩn chỉ, giá tốt thì rơi vào 1 trong 2 tình trạng:

- Hoặc nhập cao bán thấp thì lỗ vận hành, 
- Hoặc nhập thấp, thiếu đầu vào, bán cao, đóng thuế nhiều quá, cũng lỗ.

Khó,
Khó quá,
Khó lại còn khó hơn khi giá nhà, bds cứ tăng, rồi chủ thà ế không cho thuê rẻ, ôm nhau cùng toang.

Mô hình kinh doanh bán lẻ nào bây giờ trụ được phải nói là quá đỉnh, còn lại hầu như mọi người rút sang chơi game tài chính, bds; bét lắm thì đi mua vàng trú ẩn. Cứ thế nền kinh tế lại càng thành bong bóng... 20 năm trước.

Tôi lang thang trên vỉa hè các con phố ở Châu Âu, tôi tự hỏi sao không thấy những cửa hàng nhỏ lẻ kiểu Việt Nam như tạp hóa, tiệm cafe nhỉ? 

Sau này điều hành thì tôi mới hiểu:

Nền kinh tế thị trường có cái giá của nó!

Khi cuộc chơi nâng cấp sẽ chỉ còn những tay chuyên nghiệp ở lại, những tay đủ tầm, đủ lực, đủ người để đủ đáp ứng "tiêu chuẩn cơ bản mới" của thị trường; đủ trình nghĩ ra 1 mô hình kinh doanh chiến thắng. 
Những tay khởi nghiệp ngu ngơ bằng bản năng, đếm cua trong lỗ với 20-25% Lợi nhuận của trước kia sẽ chỉ còn là dĩ vãng. Trẻ con sau này đọc chuyện kinh doanh ngày đó sẽ chẳng khác gì truyện cổ tích. 
Làm gì còn cái mùa xuân ấy. Đông sắp đến rồi, quán mình sắp ra sao?