Vậy những trường hợp đó là những trường hợp nào?
Chương IV của Bộ luật hình sự 2015 quy định những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự như sau:
– Sự kiện bất ngờ: người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
– Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự: người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
– Phòng vệ chính đáng: phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
– Tình thế cấp thiết: tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.
– Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội: hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ thì không phải là tội phạm.
– Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ: hành vi gây ra thiệt hại trong khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới mặc dù đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa thì không phải là tội phạm.
– Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên: người thực hiện hành vi gây thiệt hại trong khi thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên trong lực lượng vũ trang nhân dân để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh nếu đã thực hiện đầy đủ quy trình báo cáo người ra mệnh lệnh nhưng người ra mệnh lệnh vẫn yêu cầu chấp hành mệnh lệnh đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp này người ra mệnh lệnh phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên không phải là trong trường hợp nào gây thiệt hại tài sản, gây nguy hiểm đối cho xã hội trong các trường hợp trên đều được loại trừ trách nhiệm hình sự. Cũng là những hành vi trên nhưng vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự, nếu:
– Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, tức là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại. Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
– Gây thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.
– Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết, thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.
– Gây thiệt hại trong khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới mà không áp dụng đúng quy trình, quy phạm, không áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.
Nếu cần tư vấn, hỗ trợ về mặt pháp lý hãy liên hệ với Chúng tôi.
Ý kiến bạn đọc
Th.02
03
Ngày 03/02/2023 Cục Sở hữu trí tuệ đã ra thông báo số 333/TB-SHTT về việc xử lý đơn của Cục Sở hữu trí tuệ khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của...
Th.01
04
Bảo vệ quyền đối với tên thương mại là một trong những nội dung quan trọng của bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại.
Th.01
03
Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự có khung hình phạt cao nhất là bao nhiêu năm tù?
Th.01
02
Dự kiến, dự thảo Luật Đất đai sẽ được thông qua vào tháng 10/2023. Nếu đang sử dụng một mảnh đất không có giấy tờ, tức là không có Sổ đỏ thì cần hết...
Th.02
16
Nhằm nâng cao nhận thức của xã hội về mức độ nghiêm trọng của các hành vi bạo lực với trẻ em, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 130/2021/NĐ-CP quy định...
Th.02
15
Đây là một vấn đề thường xuyên gặp phải trong cuộc sống. Vậy phải làm gì khi bạn bè, người quen vay tiền mà không trả, đặc biệt là khi vay tiền mà...